Nước chấm góp phần làm món ăn được ngon hơn vì thế nó trở thành phần quan trọng và không thể thiếu đối với nhiều món ăn. Dưới đây là những công thức phù hợp với những món ăn. Có lẽ rằng những món này và thiếu nước chấm sẽ không hoàn chỉnh được món ăn.
Nước chấm nem rán:
Làm nước chấm nem rán, đầu tiên bạn hoà đường, giấm và chanh cho tan, nếm để chỉnh cân bằng chua ngọt, cho mắm vào, rồi cho thêm 3 phần nước, nếm và cho thêm nước nếu cần. Ớt thái lát hoặc băm nhỏ. Tỏi bóc vỏ, băm nhỏ và ngâm vào trong giấm chanh. Trước khi ăn cho tỏi băm nhỏ và ớt, để chanh ở bên ngoài, vắt thêm nếu cần. Tỉ lệ: 1 đường + 1/2 giấm + 1/2 nước cốt chanh + 1 nước mắm ngon + 3-4 nước tùy khẩu vị. Sau khi chuẩn bị đầy đủ gia vị, trước tiên, bạn chưng đường, khi đường tan và chuyển màu vàng nhạt thì thêm giấm, rồi nước mắm, hoà thêm nước (nước luộc gà là tuyệt nhất). Ớt thái lát hoặc băm nhỏ và chanh hoặc quất. Lúc nào ăn thì vắt quất và cho ớt.
Nước chấm bánh cuốn, bún chả:
Sử dụng dấm + 3/4 - 1 đường + 1/2 mắm + 2 nước lọc (nước đun sôi để nguội) có thể bớt chút dấm đi và vắt chút chanh/quất cho thơm thơm, gần ăn thì đập tỏi, ớt đập dập băm nhỏ và rắc chút hạt tiêu vào. Hoặc là ngâm tỏi ớt trong nước dấm trước một lúc rồi mới pha chế các thứ khác.
Nước chấm ốc:
- Nước mắm ngon: 2 muỗng, bạn nên sử dụng nước mắm Phú Quốc để vị đậm hơn, tham khảo giá tại: giá nước mắm. Nước sôi để nguội : 1 muỗng. Nước cốt chanh: 1 muỗng. Đường : 3 muỗng. Gừng, ớt, tỏi , bằm nhỏ. Rau mùi: thái nhỏ. Sả: thái nhỏ.
- Nước mắm ngon + nước sôi để nguội + đường trộn đều bắc lên bếp đun sôi cho tan đường để nguội. Sau đó cho gừng + tỏi + ớt bằm nhuyễn + nước cốt chanh vào trộn đều. Rắc rau mùi, xả thái nhỏ lên trên và trộn đều. Nếu thích ăn cay, bạn nên cho ớt cay hoặc ớt nghiền vào sẽ ngon hơn nhiều.
Nước chấm thịt vịt:
Sử dụng 4,5 thìa súp nước mắm + 5 thìa súp đường + 1 thìa súp gừng gọt vỏ băm nhuyễn + 1-2 thìa cafe tỏi băm + 1-2 thìa súp nước lọc + ớt tươi, ít nước chanh vắt cho hỗn hợp có vị chua nhẹ.
Món luộc, cá chiên:
Nước cốt chanh + ớt thái khoanh tròn nhỏ vào ngâm 15 phút. Sau đó cho nước mắm vào. Nếu nước mắm mặn thì pha một chút nước lọc, thêm chút đường.